De Bijbel (6)

Prediker
Over dit bijbelboek ben ik zeer enthousiast: filosofisch is het interessant en uitnodigend. De tekst maakt dat je erover wilt nadenken en het wilt herlezen. Ondanks de soms existentialistisch aandoende visie (alles is lucht en wind…) is het toch ook realistisch: het roept op tot genieten, ook in het aardse leven. Eerbied hebben voor God blijft, maar ook voor niet-christenen (zoals ikzelf) is dit een aansprekend boek. Vroeger heb ik er eigenlijk nooit iets uit of over gehoord, misschien dat het me nu zo intrigeert dat ook dit soort teksten deel uitmaken van de Bijbel.

Hooglied
In het verleden heb ik meer gehoord over het Hooglied: het ‘erotische’ boek van de Bijbel. Uiteraard ging ik dus met hooggespannen verwachtingen (uhum uhum) aan het lezen. Het is een mooi lyirsich gedicht over twee geliefden die ook allegorisch is op te vatten. Toch is voor een hedendaagse lezer van de erotische lading die er in de afgelopen twee eeuwen een ‘spannnend’ boek van maakte, weinig terug te vinden. Voor mensen die een enkel al aanstootgevend vinden, is het roemen van iemands uiterlijk wellicht scabreus, maar voor de gemiddelde 21-eeuwse lezer is het goed geschreven epische lyriek.

Jesaja
In het begin zijn de predikingen van Jesaja moeilijk te volgen, evenals bijvoorbeeld middeleeuwse mystici lastig te volgen zijn. Je moet je hoofd erbij houden. Later in het boek worden de predikingen (wellicht ook door gewenning) beter te volgen.
God is in de predikingen van de eerste grote profeet wel erg wraakzuchtig, boos en straffend. Ieder die zijn geboden niet strikt naleeft zal het bezuren: hij wordt vertrapt, gedood of zal door andere volken overheerst worden. Bovendien is de God die Jesaja predikt een behoorlijk egocentrische: ik ben de enige God lijkt het hoofdthema van het boek. Het lijkt erop dat in Jesaja’s tijd diverse religies elkaar beconcurreerden.
Door deze wraakzuchtige egocentrische kijk op God, ontstaat bijna het beeld van een alleenheerser zoals op dit moment in het Midden-Oosten verdreven worden. Deze God kan bijna niet meer verschillen van de God uit Prediker. Ook is de godvrezende visie van veel christelijke stromingen goed te begrijpen als zij zich vooral op dit bijbelboek baseren. Een interessante vraag die blijft hangen na lezing van Jesaja is of hij het beeld geeft van de God zoals die destijds werd beleefd door de joden of dat het beeld dat wij van God hebben vooral is bepaald door Jesaja.