Frits van Oostrom, Stemmen op schrift

Beoordeling:

Stemmen op schrift vertelt in een breed cultuurhistorisch verhaal hoe de Nederlandse literatuur in enkele eeuwen van niet-bestaand volwassen werd. Natuurlijk komen de klassiekers van de Middelnederlandse literatuur uitgebreid aan bod,maar ook obscure teksten die tot nu toe alleen bij de specialisten bekend waren.*

Dit in meerdere opzichten eerste deel van de nieuwste Nederlandse literatuurgeschiedenis is een fantastisch mooi boek, niet alleen om in de kast te hebben staan, maar ook om te lezen. In het boek zijn de laatste onderzoeken opgenomen op het gebied van de Middelnederlandse literatuur en het boek kent een zeer brede opzet: cultuur, literatuur en een ruim gebied rondom het Nederlandse taalgebied komen aan bod.

Daarnaast is het boek zeer leesbaar geschreven: het leest alsof een fantastische geschiedenisdocent een uur lang zo prachtig vertelt dat een hele schoolklas er ademloos naar zou willen luisteren. Toch is het boek niet bedoeld voor ‘de massa’ in de breedste zin van het woord. Een zekere interesse en ‘hbo of wo werk- en denkniveau’ zijn wel een vereiste om dit boek te kunnen begrijpen en waarderen.

Wat stoort in het boek is het overdreven nationalisme dat van de bladzijdes druipt. Weet ik hoe vaak (ik heb niet de moeite willen nemen om te tellen) zijn wij de eerste in Europa, de enige in Europa, uniek of bijzonder. Jammer, want dat gaat opvallen en storen.

Tot slot nog enkele opmerkingen bij de verschillende hoofdstukken. Bij Wereld in losse woorden vond ik het vooral erg leuk om uitgebreid kennis te maken met het Oudnederlands. In mijn studie Nederlandse taal en cultuur werd hier vrij snel overheen gestapt en ik zie nu hoeveel ik daaraan gemist heb. In Veldekes Umwelt is van Oostrom soms wat te specialistisch en wijdt hij soms net wat te lang over bepaalde details uit (relatief ten opzichte van de rest van zijn tekst uiteraard). Het grote verhaal daaropvolgend is goed in balans en bevat vooral hele goede voorbeelden. Ook de conclusie van dat hoofdstuk is erg goed. De mystiek, besproken in het hoofdstuk Missie en mystiek, is niet mijn genre. Ik vond dit hoofdstuk ook wat langdradig, maar een causaal verband tussen deze twee feiten sluit ik beslist niet uit! In het laatste hoofdstuk ten slotte (Willem en Jacob) wordt je als lezer al snel moe van Van Oostroms Maerlantverering, met als absurd hoogtepunt dat Van Oostrom het doodnormaal zou vinden als de universiteit van Oxford aan Jacob van Maerlant postuum een eredoctoraat zou toekennen. Schrijf dan gewoon dat je een poster van hem boven je bed hebt hangen en een knipselmap hebt aangelegd, dan weten we ook dat je Van Maerlant een toffe peer vindt…

Al met al een geweldig boek om te lezen en de vijf sterren zijn, ondanks wat ergernissen hier en daar, zeker dik verdiend.

*Bron: Bol.com