Soms lees je iets wat gaat over eeuwen geleden, maar net zo goed over vandaag de dag zou kunnen gaan. History teaches us nothing zeg ik Phoebe uit Friends maar na.
De contacten met vreemde volkeren wekken steeds maar weer nieuwe denkbeelden en nieuwe behoeften; dat gaat ten kosten van de voorliefde voor het vaderland en de eigen oude gewoontes:
Gevoel van meschelijkheid en meer uitgebreide verkeering met vreemdelingen beschaaft het ruwe, het eigenzoekende der vaderlandsliefde, maar neemt ook lichtelijk het schoone en verhevene van dezelve weg – ja onder den schijn dat men een beschaafd wereldburger zij, wordt dikwijls alle daadlijke menschlievendheid verstikt.*
*Ysbrand van Hamelsveld, De zedelijke toestand der Nederlandsche natie (Amsterdam 1791) 160-161.
** Van Sas, ‘De vaderlandse imperatief’, 305-307.
Uit: Eveline Koolhaas-Grosveld, ‘Wereldburgerschap in Nederland; een verkenning’. In: De negentiende eeuw, 35 (2011) 1-2, p. 8-9.
