Het probleem van de klimaatverandering (of problemen met verandering?)

Sinds An inconvenaint truth is het klimaat niet meer weg te branden uit ons dagelijks leven. Klimaatneutraal vliegen, een klimaathypotheek en uiteraard groene stroom beheersen de reclameblokken, de klimaattop in Bali is hot news en er wordt door diverse mensen op allerhande manieren aandacht gevraagd voor het smelten van de polen. Maar heeft deze aandacht voor het milieu niet erg veel weg van een hype, van massahysterie van iets overtrokkens?
Laat ik eerst vaststellen wat ik bedoel met ‘klimaat’. Van Dale omschrijft ‘klimaat’ als volgt: gemiddelde of samengevatte natuurlijke gesteldheid van de lucht en het weer in een landstreek. Maar hoe wordt dit klimaat bepaald. Wikipedia (zowel de Engelse als de Nederlandse variant) leert ons dat klimatologen de gemiddelde weersomstandigheden over een periode van 30 jaar nemen als maatstaf voor ‘het klimaat’.
Stel ik opnieuw de vraag: wat is het probleem? Is dat het klimaat? Of is dat de verandering? Ik ben namelijk van mening dat het klimaatprobleem een erg menselijk probleem is en dat wij ons vermogen om ons aan te passen aan verandering aan het verliezen zijn.De afspraken die wij hebben gemaakt over het klimaat zijn slechts afspraken. Er is geen onafhankelijke instantie die kan bevestigen dat de defenitie die wij van het klimaat hebben ontwikkeld de juiste is. Noch is het mogelijk vast te stellen op welke wijze het klimaat zich gedurende duizenden jaren heeft ontwikkeld, omdat daarvoor onvoldoende data beschikbaar is. De verandering in het klimaat die wij nu zien, kan heel goed een gevolg zien van een onjuiste definitie om de ‘gemiddelde of samenvattende natuurlijke gesteldheid’ van onze aarde te beschrijven. Daarbij komt dat wij de geconstateerde verandering als een probleem zien. Maar is dat wel een probleem voor de aarde? Of is juist stilstand een probleem? De aarde is een dynamisch geheel waarin honderdduizenden factoren bepalen hoe zij zich gedraagt en wat haar gesteldheid is. Gedurende miljoenen jaren is onze planeet heel goed in staat geweest zichzelf in evenwicht te houden, zonder ingrijpen van de mens. En veranderingen, vele malen ingrijpender dan wij nu zien, hebben er niet voor kunnen zorgen dat het leven op aarde is uitgeroeid. Wij mensen zijn echter al eeuwen bezig om de toestand van onze omgeving zoveel mogelijk hetzelfde te houden: het meanderen van rivieren wordt door middel van dijken en andere watermanagementvoorzieningen voorkomen, door het opspuiten van duinen en stranden worden veranderingen in de kustlijn van Nederland voorkomen, het bouwen van huizen op plaatsen waar een bepaalde kever in Nederland voorkomt wordt gestaakt enzovoort.

Als onze planeet al heeft aangetoond dat het binnen de dynamiek van constante veranderingen continu een evenwicht kan waarborgen, is het probleem dan niet vooral dat wij mensen niet kunnen omgaan met verandering in het algemeen en ook niet met verandering in zoiets menselijks als ‘het klimaat’?

Ik denk dat het belangrijk is zorgvuldig om te gaan met natuurlijke bronnen en onze natuurlijke omgeving. Niet omdat ik denk dat wij met de mensheid de aarde uit haar evenwicht kunnen duwen (zij zal een nieuw evenwicht instellen, misschien zelfs een evenwicht waar wij niet meer in passen), maar omdat wij het tegenover toekomstige generaties niet kunnen maken onze omgeving ‘kaal te vreten’.
Het belangrijkste is dat we niet proberen de veranderingen die we merken terug te draaien, -daar hebben wij als mens de kracht niet voor- maar dat we leren omgaan met het nieuwe evenwicht!

Reageren kan via Plein66